جنجال حقوقی بر سر نقابی که در «مراسم جادویی» به کار می‌رفت

 حالا این زوج یک دلال عتیقه محلی را متهم کرده‌اند که آن‌ها را فریب داده تا این شئ کمیاب را از آن‌ها ارزان بخرد و گران بفروشد. 

یک پرونده حقوقی که به سیستم قضایی فرانسه راه یافته، پرسش‌هایی ایجاد کرده در مورد اینکه آیا شخصی که اثر هنری یا دست‌سازه‌ای را فروخته و بعداً فهمیده که ارزش بسیار بالاتری داشته، می‌تواند ادعای غرامت کند یا نه.

ماجرا از این قرار است که یک زن ۸۱ساله ناشناس و شوهر ۸۸ ساله‌اش هنگام مرتب کردن خانه دوم‌شان با یک ماسک آفریقایی روبرو شدند. بیشتر وسایل خانه در گاراژ فروخته شد، اما آن‌ها تصمیم گرفتند ماسک را به یک فروشنده عتیقه محلی بفروشند که موافقت کرد ماسک را به قیمت ۱۵۰ یورو یا حدود ۱۵۷ دلار در سپتامبر ۲۰۲۱ بخرد. 

ماه‌ها بعد، آن‌ها با خواندن روزنامه باخبر شدند ماسک آن‌ها به تازگی در یک حراج تخصصی در مون‌پلیه با قیمت افسانه‌ای ۴.۲ میلیون یورو (۴.۴ میلیون دلار) به حراج گذاشته شده است. آن طور که مشخص شده است، این ماسک یک ماسک کمیاب فنگ (Fang) است که از آن در مراسمی سرّی در یک انجمن مخفی آفریقایی استفاده می‌شده است. این ماسک توسط پدربزرگ شوهر این خانم که اوایل قرن بیستم فرماندار استعماری در آفریقا بود، از گابن آورده شده. 

مسئول حراجی در کنار ماسک کمیاب آفریقایی

این زوج علیه دلال عتیقه شکایت کردند چون معتقدند آن‌ها را فریب داده است. پس از اقدامات حقوقی متعدد، یک دادگاه تجدیدنظر در فرانسه در ۲۸ ژوئن حکم داد که پرونده آن‌ها علیه فروشنده اصولاً موجه به نظر می‌رسد و سود حاصل از فروش ماسک تا باز بودن پرونده مسدود خواهد شد. این پرونده توسط دادگاه استیناف در شهر نیم (جنوب فرانسه) تشکیل شد و نخستین بار توسط لوموند گزارش شد. آرت نِت نیوز برای کسب اطلاعات بیشتر با فردریک منسات-جفر، وکیل این زوج تماس گرفته است، اما تا زمان انتشار این گزارش پاسخی دریافت نکرده است. 

استدلال این زوج بر پایه این ظن است که دلال عتیقه در زمان خرید این ماسک به خوبی از ارزش واقعی آن خبر داشته است. دلال عتیقه، ماسک را در مغازه خود به نمایش نگذاشت و در عوض با خانه‌های حراج Drouot Estimation و Fauve Paris تماس گرفت که ارزش ماسک را به ترتیب حدود ۱۰۰ تا ۱۲۰ یورو و ۴۰۰ تا ۶۰۰ یورو برآورد کردند. 

به رغم این ارزیابی‌ها که توسط دو خانه حراج انجام شد، فروشنده عتقیقه جویای نظر سوم از فروشنده تخصصی اشیاء آفریقایی در مون‌پلیه شد. پس از دستور تجزیه و تحلیل با استفاده از تاریخ‌گذاری کربن ۱۴ و طیف‌سنجی جرمی، قدمت این ماسک به قرن نوزدهم نسبت داده شد و ارزیابی یک متخصص قوم‌شناس نشان داد از آن برای نوعی مناسک تطهیر توسط انجمن مخفی Ngil تا دهه ۱۹۲۰ استفاده می‌شده است.

خانه حراج، ماسک را با قیمت تخمینی ۳ تا  میلیون ۴ یورو به فروش گذاشت. نهایتا این ماسک در یک حراجی در مارس ۲۰۲۲ به قیمت ۴.۲ میلیون یورو (حدود ۴.۴ میلیون دلار) فروخته شد. 

طبق اسناد دادگاه که توسط آرت‌نِت بررسی و از فرانسه ترجمه شده است: «این قطعه چوب پوشیده شده با کائولن از نظر کمیاب بودن استثنایی است، چرا که احتمالا تنها دوازده نمونه از آن در سراسر جهان، در موزه‌ها و کلکسیون‌های غربی وجود دارد.» 

به گزارش لوموند، وکیل این زوج معتقد است امکان لغو فروش به دلیل اشتباه در باور بی‌ارزش بودن ماسک وجود دارد. این روزنامه به موارد مشابه مانند صاحبان نقاشی‌های نیکلاس پوسین اشاره کرد که قبل از اینکه بعداً احراز هویت شوند، به اشتباه به نقاش کمتر شناخته‌شده‌ای نسبت داده شدند و در نتیجه قرارداد فروش آن‌ها باطل و خسارتی که متوجه صاحبان آن‌ها شده بود، جبران شد. 

این پرونده تا کنون چندین مرحله را پشت سر گذاشته است. فروشنده عتیقه ابتدا به این زوج پیشنهاد داد با پرداخت ۳۰۰ هزار یورو یا حدود ۳۱۵ هزار دلار برای ماسک، خارج از دادگاه تسویه حساب کنند اما طبق اسناد دادگاه، آن‌ها به دلیل مخالفت فرزندان زوج به توافق نرسیدند.

افزون بر این، این زوج ادعا می‌کنند فروشنده عتیقه‌فروشی با باغبان آن‌ها توطئه کرده و درآمد حاصل از فروش را با او تقسیم کرده تا اطلاعات مربوط به منشأ ماسک را قبل از مراجعه به خانه‌های حراج از او بگیرد.

اگرچه این پرونده همچنان باز است، دادگاه تجدیدنظر پس از کسر هزینه‌ها و مالیات بر عایدی سرمایه تا زمان صدور حکم، مجدداً دستور توقیف درآمد حاصل از فروش را که بالغ بر ۳.۱ میلیون یورو است، صادر کرده است.