ده سال پیش جورج کورونیس، کاوشگر نشنال جئوگرافیک، خودش را به دروازه جهنم رساند. گودالی به عرض ۷۰ متر و به عمق ۳۰ متر واقع در شمال مرکزی ترکمنستان که به شکل رسمی "دهانه دروازه" نامگذاری شده است. این نام مستعار، پدیده عجیب این منطقه را بهتر توصیف میکند: یک حفره بزرگ که گاز متان از آن بیرون میآید و چندین دهه پیش شعلهور شده و در بخش دور افتادهای از صحرای قره قوم واقع شده و از چندین سال پیش هچنان شعلهور است.
کورونیس اولین فردی بود که در سال ۲۰۱۳ از این دهانه شعلهور بالا رفت. او بعد از دو سال برنامهریزی، تنها ۱۷ دقیقه فرصت یافت تا قبل از آنکه مجددا گرد و خاک بلند شود، نمونههایی از گاز و خاکستر را از این منطقه بردارد. او با یادآوری آن روز گفت:« این ۱۷دقیقه به شکل بسیار عمیقی در ذهن من حک شده. ماجرا خیلی ترسناکتر و محیط خیلی گرمتر و بزرگتر از چیزی بود که تصور میکردم.»
ماجراجویی او، توجه افراد زیادی از سراسر جهان را به دروازه جهنم جلب کرد و تصاویری که به شکلی گسترده از این آتشسوزی بزرگ در دنیا منتشر شد، همراه با داستان عجیب ایجاد آن، باعث شد تا دروازه جهنم به جاذبهای گردشگری در آسیای مرکزی و در خاک شوروی سابق تبدیل شود. هرچند که دولت ترکمنستان گهگاهی اعلام میکند که تصمیم دارد تا آتش متان دروازه جهنم را خاموش کند و این تصمیم بعد از مدتی به دست فراموشی سپرده میشود.
ترکمنستان با ذخایر عظیم نفت و گاز، مناطق صنعتی فراوانی دارد و حجم زیادی از گاز متان را وارد جو میکند. در اوایل تابستان امسال بود که دولتهای آمریکا و ترکمنستان درباره راهکارهای متعدد برای بستن دائمی این دروازهها از جمله دروازه جهنم مذاکراتی را انجام دادند. اما خاموش کردن این شعلهها اقدام سادهای نیست و افرادی که به دنبال راهکاری برای انجام این کار هستند، در ابتدا باید به سه سوال پاسخ دهند: دهانه دروازه جهنم چطور ایجاد شده؟ بهترین راه برای خاموش کردن آن چیست و آیا این ایده خوبی است که شعله آتش دروازه جهنم را خاموش کرد؟
گیرمو راین، دانشمند آتششناسی در امپریال کالج لندن دراین باره گفته:« ممکن است کار اشتباه پیش برود و من نگران خطر انفجار در منطقه هستم.»
شروع داستان از کجا بود؟
دهانه دروازه جهنم، به رغم ظاهر جهنمی و ترسناکش، ذاتا عجیب نیست. این منطقه در زبان ترکمنی "نور قره قوم" نیز نامیده میشود و در بالای حوزه آبریز رود آمودریا که منطقهای مملو از منابع نفت و گاز طبیعی (که عمدتا متان است) واقع شده. مقدار زیادی از این گاز متان از پوسته زمین خارج میشود و در صورت اشتعال، تا زمانی که سوخت، منبع گرما یا هوای غنی از اکسیژن در دسترس باشد، به سوختن ادامه خواهد داد.
مارک ایرلند، زمینشناس انرژی دانشگاه نیوکاسل دراین باره گفته:« ما نباید از وجود چنین پدیدهای تعجب کنیم.»
معمولا گاز متان این منطقه یا توسط صنعت نفت مهار شده و یا بدون توجه، از سطح زمین یا زیر آب نشت میکند. دهانه دروازه جهنم، دهههاست که بدون مراقبت خاصی میسوزد و مسلما این ماجرا به شکل یک سانحه صنعتی از دوران جنگ سرد آغاز شده است.