۱۴۰۰، سالی که بیشترین پادکست تولید شد/ پر مخاطب‌ترین پادکست‌ها کدام هستند؟

مسئله‌ اصلی این گزارش، حاصل دغدغه‌ در مورد فرمت‌های محتوایی نوظهور و فقر بیش از حد داده درباره‌ آن‌ها در ایران بود. گزارش پیش‌ رو یکی از گزارش‌های داده‌محور با موضوع صنعت پادکست در ایران است که در آن تلاش می‌کند در چهار محور اصلی و با رویکردی داده‌محور به مسئله‌ خود بپردازد:

۱- تولید پادکست در ایران

۲- مصرف پادکست در ایران

۳- مدل‌های درآمدی پادکست در ایران

۴- پلتفرم‌های پادکست فارسی

اولین نکته‌ی مهم در گزارش این است که منظور از «پادکست در ایران» در اصل پادکست فارسی است که ممکن است توسط تولیدکننده‌ای خارج از ایران یا بر بستر پلتفرمی غیرایرانی منتشر شود. در نتیجه عموماً هرجا صحبت از پادکست در ایران است، جمع هردوی این‌هاست.

نکته‌ی دیگری که باید به آن توجه شود، این است که هرچند می‌دانیم انتشار و مصرف پادکست فارسی بر بستر شبکه‌های اجتماعی نیز روند خود را دارد، گزارش ما متمرکز بر چهار پلتفرم اصلی میزبانی پادکست و پادگیر کست باکس، شنوتو، ناملیک و تهران پادکست است که طبق بررسی ما مصرف جمع آن‌ها، بخش عمده‌ی مصرف از طریق پلتفرم‌هاست. ضمناً گزارش ما حاصل جمع‌آوری داده‌های کامل این چهار پلتفرم (و نه نمونه‌گیری) است.

در برخی بخش‌های این گزارش «پادکست؛چیستی،تاریخچه و اکوسیستم آن در ایران و جهان» که داده‌هایی از پادکست ایران در سال ۱۳۹۹ را نشان می‌دهد کمک گرفته شده است.

گرچه تلاش شده در این گزارش بخش خوبی از داده‌های موجود ارائه شود، به دلیل محدودیت گزارش، موارد مهم ارائه شده و تحلیل‌های جزئی‌تر جداگانه منتشر خواهد شد. پیشنهادهای توسعه‌ای به علاقه‌مندان به تولید و پادکسترها نیز در اختیار علاقه‌مندان قرار خواهد گرفت. در این میان نکته جالب این است که پادکست‌های دینی و آموزشی: پرتولیدترین دسته‌ها و پادکست‌های آموزشی و روان شناسی: شنیده شده ترین دسته‌های این حوزه هستند.

منظور از دسته‌ی آموزشی، هرگونه پادکست آموزشی در موضوعات تخصصی مختلف است. به همین خاطر ممکن است پادکست‌های زیادی در این دسته با دسته‌های دیگر اشتراک موضوعی داشته باشند؛ به‌عنوان مثال پادکستی آموزشی در حوزه‌ی فناوری با دسته‌ی علم و فناوری اشتراک دارد اما در آمار کل این تکرار محاسبه نشده تا عدد کل دچار اشکال نشود.

همانگونه که مشخص است، پادکست‌های با موضوعات دینی، آموزشی، اخبار، هنر و سلامت پنج دسته‌ی محتوایی با بیشترین میزان تولید از بین ۲۳ دسته پادکست فارسی هستند. این در حالی است که در سال ۱۳۹۹ دسته‌های دینی، آموزشی و اخبار جزو دسته‌های پرتولید نبوده‌اند! هر چند در سه سال (۱۳۹۶، ۱۳۹۷، ۱۴۰۱) از حجم کلی تولید پادکست فارسی کاسته شده، روند کلی نسبت به سال‌های شروع همیشه افزایش بالایی را تجربه کرده است و نکته جالب توجه ماجرا این است که از کل ۹۰۶۷ عنوان پادکست فارسی، ۱۹۳۶ عنوان تنها یک اپیزود دارند، این یعنی نزدیک به ۲۰ درصد کل عناوین پادکست فارسی تقریباً فعال نیستند!

بیشتر بخوانید:

به جای باج دادن به اجنبی سخن مردم را بشنوید!/ شروع دوباره فعالیت ایران اینترنشنال

همین فروش اندک را هم مدیون تبلیغات ماهواره‌ای هستیم/ سینما در آستانه ورشکستگی است/ در دوره شبهه انسداد فرهنگی قرار داریم

برخلاف آمارهای تولیدی پادکست، سه دسته‌ی اخبار، دینی و هنر سهم پایینی در مصرف کل پادکست ایران دارند و دسته‌های آموزشی، هنر، روانشناسی و سلامت و هنر سهم‌های اصلی از مصرف کل را در اختیار دارند. نمودار ترکیبی فوق جهت مقایسه‌ در یک نگاه از تولید و مصرف ارائه شده است و کارکرد تطبیق این دو معیار به صورت کامل را ندارد. واحد اندازه‌گیری هر یک متفاوت است.

از کل ۹۰۶۷ عنوان پادکست فارسی، ۳۶۹ عنوان کمتر از ۱۰ بار شنیده شده‌اند. این یعنی نزدیک به ۴ درصد کل عناوین پادکست فارسی کمتر از ۳۷۰۰ بار شنیده شده اند. ۹۶ درصد کل پادکست‌های فارسی فاقد مدل درآمدی و رایگان هستند. کمتر از ۲ درصد پادکست‌های فارسی از مدل درآمدی اسپانسری و تبلیغات استفاده می‌کنند. که مدل درآمدی یکی از پلتفرم‌های ایرانی است و حدود ۲ درصد پادکست‌های فارسی از طریق آن مورد استفاده قرار می‌گیرند.

بر مبنای محاسبه‌ی سهم هر پلتفرم از مصرف کل، سهم بازار هریک نسبت به کل این چهار پلتفرم بدین صورت خواهد بود. از این چهار پلتفرم، کست باکس پادگیر و باقی پلتفرم میزبانی پادکست هستند.