۹۰ درصد مشکلات تجارت مربوط به خودتحریمی است/ همه گروههای کالایی امکان واردات در ازای صادرات دارند

علیرضا پیمان پاک، معاون وزیر و رئیس سازمان توسعه تجارت ایران در جلسه 4 ساعته کارگروه توسعه تجارت استان فارس که با حضور دو نفر از نمایندگان شیراز در مجلس شورای اسلامی، تعدادی از مدیران استانی و جمعی از بازرگانان استانی در اتاق بازرگانی شیراز برگزار شد، اظهار داشت: طی 9 ماهی که از حضور ما در این سازمان می‌گذرد،  بیش از 1900 جلسه با بازرگانان داشته ایم تا مشکلات احصا و برای حل آن تلاش کنیم.

وی درخصوص مشکلات صادرات گفت: 10 درصد مشکلات مرتبط با تحریم و 90 درصد مربوط به خود تحریمی است که البته تحریم های خارجی را به راحتی میتوان حل کرد.

پیمان پاک با اشاره به اینکه اکنون زمان تقابل دولت و بخش خصوصی نیست، تصریح کرد: در طی 9 ماه گذشته بیشترین تعامل و همراهی را با بخش خصوصی داشتیم. اقدامات و گشایش‌های صورت گرفته در حوزه تجارت باید بیشتر و بهتر اطلاع رسانی شود.

وی در خصوص بازگشت ارز که یکی از مشکلات بزرگ تجار است، عنوان کرد: نمیتوان گفت صادرات میکنیم اما ارز برنگردد. با کمک بخش خصوصی روش‌های بازگشت ارز را تسهیل کرده‌ایم.

به گفته رئیس سازمان توسعه تجارت همه گروه‌های کالایی به جز چند صنعت بزرگ مثل پتروشیمی و فولاد می‌توانند واردات در برابر صادرات داشته باشند.

رییس سازمان توسعه تجارت ایران چند نرخی بودن ارز را موجب فساد دانست که در هیچ کجای دنیا نیز مرسوم نیست و عنوان کرد: بانک مرکزی ارز آزاد را غیرواقعی می داند و رقم واقعی ارز را همان ارز نیمایی عنوان می‌کند. در ساختار هر حکومتی، بانک مرکزی، سیاستگذار حوزه ارزی است که با تمامی این اوصاف پیگیر اصلاح موضوع ارز هستیم.

وی با ذکر اینکه افزایش سقف اعتباری طبق مصوبه ستاد هماهنگی اقتصادی انجام شده، خاطر نشان کرد: اگر صادرات به هر میزانی افزایش یابد، از سقف سابقه معاف خواهد شد.

پیمان پاک با اشاره به مشکلات تمدید کارت بازرگانی گفت: برای حل مشکل سامانه جامع در حوزه کارت بازرگانی تلاش می‌کنیم اما نکته مهم این است که رئیس‌جمهور نیز تاکید کردند که سیستمی پایه ریزی تا صادرکننده واقعی از غیرواقعی مشخص شود. دولت نیز تلاش می‌کند تا این مصوبات اصلاح و اجرا شود، سامانه جامع تجارت اشتباهات زیادی دارد اما مواردی است که ناشی از عدم اطلاع و درک درست تجار و بخش خصوصی است.

وی با بیان اینکه یکی از مشکلات جدی این بود که رتبه‌بندی صادرکنندگان نداشتیم، گفت: اتاق بازرگانی کمک کند تا این کار انجام شود چون اگر به دولت سپرده شود مشکلاتی ایجاد خواهد شد که نمونه آن را در رتبه‌بندی واردکنندگان مشاهده کردیم، از اتاق بازرگانی خواستیم که در این زمینه کمک کند اما مدت 5 ماه معطل مانده است.

رئیس کل سازمان توسعه تجارت افزود: اگر اتاق کمک کند تا این سیستم پیاده شود تایید شفاهی رئیس‌جمهور را برای این منظور گرفته‌ام تا تمدید کارت برای صادرکننده رتبه‌دار 4 تا 5 ساله باشد، اما اکنون سیستم رتبه‌بندی و امتیازبندی نداریم و نمی‌توان نیز یک شبه آن را حل کرد هر چند کارهای بزرگی صورت گرفته است.

وی با ذکر اینکه سیستمی باید پیاده شود که صادرکنندگان واقعی مشخص شوند، اظهار داشت: یکی دیگر از مشکلات، رتبه بندی صادرکنندگان است که پیشنهاد دادیم از تجربه رتبه بندی شرکت های دانش بنیان حوزه معاونت علمی ریاست جمهوری با استانداردهای جهانی استفاده شود.

پیمان پاک در خصوص لزوم شرکت درنمایشگاه‌های بین‌المللی اذعان داشت: در سفرهای خارجی انتقاد می شد که اطلاعات نمایشگاهی شما دیر به دست ما می‌رسد لذا در حرکتی منسجم تقویم نمایشگاهی کشور را تا پایان سال 1401 بستیم و برای سال آینده درحال برنامه‌ریزی هستیم.

وی در خصوص احیای شورای عالی صادرات با اختیارات اصل 138 قانون اساسی افزود: وقتی شورای عالی صادرات اختیار اصل 138 و ضمانت اجرایی ندارد، مزاحم مردم و تجار است و در این راستا شورای عالی تجارت با اختیار اصل 138، پاراف رییس جمهور را گرفته و منتظر تصویب هیئت دولت است که امیدواریم به زودی انجام شود.

وی ادامه داد: زمان نیاز است تا ساختار سازمان توسعه تجارت ایران اصولی و حرفه‌ای شده و بتواند کارها را با کارایی لازم انجام دهد.

وی ادامه داد: برای ایام جام جهانی رایزنی شده تا نمایشگاه دائمی از ابتدای شهریور تا پایان آذرماه در قطر برقرار شود که زمین و مجوز نیز گرفته شده و کالاهای ایرانی در آن عرضه می‌شود. همچنین با هماهنگی دولت قطر بزرگترین هاب غذایی خاورمیانه مشترک با سرمایه‌گذاری قطری انجام می‌شود اما این مسائل باید اطلاع‌رسانی شود.

رئیس سازمان توسعه تجارت با اشاره به شعار سال و تاکید مقام معظم رهبری و با بیان اینکه وقتی ایشان بر دانش‌بنیان بودن تاکید دارند به این معنی نیست که جوراب نانو تولید شود گفت: بلکه در اقتصاد و تجارت نیز باید از مفاهیم نو و دانش‌بنیان استفاده شود، پلتفرم‌های B2B شناخته شده نبود اما امروز در حوزه انجیر با استفاده از این پلتفرم‌ها 80 درصد ارزش افزوده زنجیره می‌توان ایجاد کرد و امروز روی پلتفرم آمازون پایون جمهوری اسلامی ایران را در امارات راه اندازی شده است.

پیمان پاک در ادامه به موضوع تجارت با قاره آفریقا پرداخت و عنوان کرد: آفریقا گنج پنهانی بوده که از آن غافل بودیم اما در سال 1400 صادرات به آفریقا 100 درصد افزایش پیدا کرده است. اکنون با آفریقا امکان تهاتر کامل داریم؛ صادرکننده و تشکل‌ها کمک کنند، ما نیز با تمام مشکلات، فضا را فراهم می‌کنیم.

وی اظهارداشت: برای اعزام هیئت‌های تجاری به آفریقا اتاق‌ها باید کمک کنند؛ به ویژه اتاق معین آفریقا که فارس است، کمک کند. امروز یکی از مهم‌ترین مشکلات در حوزه رفت و آمد است هیچ پرواز مستقیم به آفریقا نداشتیم اما به زودی با کشورهای آفریقایی پرواز مستقیم راه‌اندازی می‌شود، خط مستقیم دریایی را نیز پیگیری می‌کنیم که راه‌اندازی شود و خود شخص رئیس‌جمهور نیز در این زمینه ورود کردند تا این حوزه فعال شود.

همچنین مقرر شد هفته آینده رایزن سازمان توسعه تجارت ایران در قطر، رییس مرکز تجاری ایران در قطر و مدیرکل آفریقای سازمان توسعه تجارت ایران به شیراز سفر کرده و پیگیر امورات و برنامه‌های حوزه تجارت خارجی فارس با قطر و قاره آفریقا باشند.

طراحی مدلی برای توسعه تجارت خارجی در استان فارس

در ادامه این جلسه ابراهیم عزیزی نماینده مردم شیراز و زرقان در مجلس اظهارداشت: در موضوع تجارت خارجی اعتقادمان این است که مجموعه دولت نسبت به استان فارس و ظرفیت‌های آن به نظر می‌آید با یک نگاه جامع و کامل دارد.

وی با بیان اینکه با وجود سوابق بسیار استان فارس در تجارت بین‌الملل و فرصت‌های خوبی که از گذشته و تاریخی دارد اما راه‌های نرفته و اقدامات انجام نشده زیاد است، گفت: این استان زمانی به عنوان فارس و بنادر مشهور و بخش اعظمی از گذشته‌های دور بازار آفریقا در اختیار این استان بوده است.

عزیزی با طرح این سوال که چه شده است امروز برای تجارت در کشورهای پیرامونی هم با مشکل مواجه هستیم، افزود: راه‌های برون رفت از این مشکل باید بررسی شود و به مدلی برای توسعه تجارت خارجی در استان برسیم و این ظرفیت بیشتر مورد توجه قرار گیرد.

نماینده مردم شیراز و زرقان با بیان اینکه امکان ارتباطی تجار با برخی از کشورها پیگیری شده و اعلام آمادگی شده تا مشکلات حل شود، گفت: انتظار این است که این فرصت خوب استان فارس برای توسعه تجارت خارجی فراهم شود.

احداث فروشگاه زنجیره ای در سایر کشورها

همچنین جعفر قادری، دیگر نماینده مردم شیراز و زرقان در مجلس نیز به طرح تامین مالی تولید و زیرساخت‌ها اشاره کرد و اظهارداشت: سابقه گارانتی برای استفاده از منابع خارجی که تاکنون برای بخش دولتی بوده در این طرح برای بخش خصوصی در نظر گرفته شده است.

وی با توجه به مطالب مطرح شده در جلسه عنوان کرد: برای برگرداندن ارز قدرت مانور صادرکنندگان بیشتر شود تا بتواند از طرق مختلف ارز را برگرداند.

نماینده مردم شیراز و زرقان در مجلس با بیان اینکه در برخی از کشورها اتکا فروشگاه زده است، تصریح کرد: به نظر می‌رسد این امر مدل مناسبی باشد اینکه در کشورهای دیگر فروشگاه‌های زنجیره‌ای احداث تا کالاها مستقیم عرضه شود.

نماینده مردم شیراز و زرقان در مجلس با تاکید بر اینکه بازاریابی آفریقا و آمریکای لاتین جا برای کار دارد که البته دولت برای آمریکای لاتین ورود کرده است، افزود: اگر پرواز مستقیم راه‌اندازی شود این ارتباط بیشتر می‌شود‌.

تراز بازرگانی فارس امیدوارکننده نیست

در ادامه محسن ربانی‌زاده، معاون امور اقتصادی استاندار فارس نیز در این جلسه با بیان اینکه تراز بازرگانی فارس امیدوارکننده نبوده ولی عارضه یابی شده است، گفت: برخی از مشکلات که بین‌المللی، بخشی ملی است که باید پیگیری شود اما بخش زیادی از مشکلات استانی است که باید خودمان حل کنیم.

وی با بیان اینکه  با خرد جمعی می‌توان تصمیمی جمعی و گره‌گشا گرفت، گفت: تعاملات استان فارس و سازمان توسعه تجارت می‌تواند به تصمیم‌گیری‌های بهتر کمک کند اما تصمیم‌ها باید با خرد جمعی باشد و تصمیمات خلق‌الساعه نباشد.

نیاز به پایانه صادراتی در فارس

حمیدرضا ایزدی، رئیس سازمان صمت استان فارس نیز در این جلسه با ارائه گزارشی از صادرات این استان به پایانه صادراتی و لزوم احداث آن اشاره کرد و گفت: استان فارس از دیرباز در محصولات کشاورزی و باغی سرآمد بوده و به دلیل ارتباط نزدیک با کشورهای خلیج فارس مراودات زیادی با این کشورها در زمینه تجارت و صادرات محصولات کشاورزی داشته است.

وی با بیان اینکه در استان فارس نیاز به پایانه صادراتی از دیرباز محسوس بوده است، افزود: مجوزی توسط سازمان توسعه تجارت در گذشته صادر و 300 میلیون تومان نیز بلاعوض داده شد اما این پروژه به دلایل مختلف طول کشیده است‌.

رئیس سازمان صمت استان فارس با بیان اینکه یک مجموعه صنعتی قوی در استان فارس برای احداث این پایانه اعلام آمادگی کرده است، عنوان کرد: به زودی طرح آماده می‌شود که برای مجوز به سازمان مراجعه می‌کند که درخواست ما این است برای صدور مجوز همکاری لازم صورت گیرد.

روند صدور کارت بازرگانی راحت تر از تمدید

محمدصادق حمیدیان، نائب رئیس اتاق بازرگانی استان فارس با بیان اینکه درخواست‌های بخش خصوصی در 4 قسمت طبقه‌بندی شده که عمده در حوزه ملی است، گفت: نخستین درخواست احیای توانمند شورای عالی صادرات است چراکه بازار جهانی با تصمیم‌گیری‌های سلیقه‌ای یک شبه از دست می‌رود. دومین درخواست کارت بازرگانی است که به شدت به یک چالش تبدیل شده است.

وی با بیان اینکه این سامانه ایرادات اساسی دارد چراکه روند صدور بسیار راحت‌تر از تمدید است، گفت: شرکت‌های دانش بنیان قرارداد حضورشان به رسمیت شناخته نمی‌شود چون سامانه اینها را تشخیص نمی‌دهد و هرچند برای تجارت الکترونیک سال‌ها تلاش شده است اما برای دریافت کد اقتصادی باید مراحل مختلفی طی شود اما باز این مشکلات ادامه دارد، حداقل برای کسانی که کد اقتصادی دارند در دیگر مراحل به رسمیت شناخته شود.

وی در ادامه افزود: تعدد سامانه‌های فعال در تجارت خارجی از دیگر چالش‌ها است با وجود اینکه قانون بر تجمع سامانه‌ها صراحت دارد و تقاضا داریم که به این موضوع اهمیت ویژه داده شود.

حمیدیان با بیان اینکه در گذشته اتاق بازرگانی را متهم کردند که با صدور کارت بازرگانی زمینه تخلف فراهم کرده است، گفت: در این 3 سال احیای کارت بازرگانی در اختیار صمت بوده مشخص شود آیا حجم تخلف کاهش یافته یا همچنان ادامه دارد؟ و برای کاهش تخلفات این حوزه آمادگی داریم تا بدنامی از بخش خصوصی پاک شود.

ایجاد دلالی در بازگشت ارز

خسرو فروغان، عضو اتاق بازرگانی استان فارس نیز در ادامه این جلسه به مشکلات صادرکنندگان پرداخت و اظهارداشت: امروز صادرکنندگان دچار مشکلات زیادی شدند و همین امر سبب شده که صادرکنندگان خود را کنار کشیدند یا از طریق‌های دیگر برای صادرات اقدام کنند‌. 

وی با بیان مشکلات حوزه برگشت ارزی برای صادرکنندگان افزود: دلالی‌ها در برگشت تعهد ارزی ایجاد شده است و تقاضا داریم که این امر نیز تسهیل شود.

فروغان با بیان اینکه در واردات سخت‌گیری‌هایی که انجام شده است این امر سبب شده که جنس به صورت قاچاق وارد شود، عنوان کرد: قاچاق کالا پول سیاه را وارد کشور می‌کند که سبب ایجاد تورم و فساد می‌شود. تقاضا داریم مصوبات اصلاح شود چون مشکلاتی در حوزه صادرات و واردات ایجاد کرده است.‌