سیاه‌بهار ساخت و ساز در تهران/ آمار پروانه‌های ساختمانی در پایتخت

 این روزها بیش از یک سال از آغاز به کار دوره ششم شورای شهر تهران می گذرد،تا پایان سال 1400 شورانشینان می توانستند آنچه رخ می دهد را با توجیه اثرات سیاستگذاری های شورای پیشین قلمداد کنند، اما با آغاز سال 1401 و اجرایی شدن مصوبات شورای ششم در حوزه عوارض ساختمانی، بودجه و... دیگر با هیچ توجیهی نمی توان آنچه در شهر و شهرداری رخ می دهد را به پای کسی جز شهردار و اعضاء شورای ششم نوشت.

شهریورماه امسال مهدی چمران در حاشیه شروع به کار پروژه نوسازی محله نفرآباد در مجاورت حرم عبدالعظیم حسنی (ع) بیان اینکه چرخ مسکن در دولت قبل زنگ‌زده و در گِل فرو رفته بود، گفت: حرکت جدیدی در حوزه مسکن صورت گرفته است و ان‌شاءالله با سرعت به جلو خواهد رفت.با انتشار گزارش مرکز آمار ایران درباره پروانه های ساختمانی صادر شده توسط شهرداریها در بهار سال 1401 اما اعداد بر خلاف اظهارات رئیس شورای شهر تهران از به محاق رفتن ساخت و ساز در سه ماهه نخست سال 1401 خبر می دهند.

بهروز شیخ رودی، معاون محاسبات و پایش عملکرد شورای پنجم در گفت و گو با اکوایران با اشاره به انتشار گزارش آماری اطلاعات پروانه های ساختمانی صادر شده توسط شهرداری های کشور در بهار سال1401 توسط مرکزآمار ایران گفت:‌ در بهار امسال تعداد 31 هزار و 497 پروانه ساختمانی توسط شهرداریها در سطح کشورصادر شده ،که برابر گزارش مرکز آمار تنها 736  پروانه از این تعداد توسط شهرداری تهران صادر شده ، یعنی در بهار امسال ما شاهد آن هستیم که شهرداری تهران برای اولین بار در طول ده سال گذشته در یک فصل زیر هزار پروانه ساختمانی صادر کرده و سهم تعداد پروانه های ساختمانی صادر شده توسط شهرداری تهران در بهار سال 1401 به 2.3  درصد از کل پروانه های ساختمانی صادره درکشور رسیده است. 

معاون محاسبات و پایش عملکرد شورای پنجم ادامه داد: ما در بهارامسال که آغاز اثرات عملی سیاستگذاری و تغییر ریل انجام شده در مدیریت شهری دوره ششم با اتکاء به تجربیات آقای چمران و همکارانشان در شوراست و محیط عمل مدیریت شهری با هیچ بحرانی مواجه نبوده ،شاهد آن هستیم که تعداد پروانه های ساختمانی صادر شده در شهر تهران نسبت به بهار سال 1399 که اوج اعمال قرنطینه های ناشی از همه گیری کرونا بود به میزان 56 درصد کاهش پیدا کرده است.ما در بهار سال 1399 و اوج کرونا و قرنطینه های ناشی از آن شاهد صدورتعداد 1 هزار و 680 پروانه ساختمانی در شهر تهران بوده ایم که این رقم در سال 1401 و با مدیریت شورای ششم به تعداد 736  پروانه رسیده است،آقایان در حالی که زمین و زمان را به هم می دوزند و اتهام می زنند که نشسته بودند، قفل زده بودند و کار نمی کردند اما نتیجه سیاستگذاری های خودشان را نمی بینند!به هر حال آن تعداد پروانه صادر شده در بهار 1399 نتیجه سیاستگذاری شورای پنجم و این 736 پروانه صادر شده در بهار 1401 هم نتیجه سیاستگذاری شورای ششم است.

شیخ رودی در ادامه با اشاره به اینکه در فصل سوم مدیریت آقای زاکانی در شهرداری تهران یعنی بهار 1401 ما شاهد آن هستیم که تعداد پروانه های صادره در این فصل مدیریت ایشان نسبت به دوره مشابه یعنی بهار سال 1400 نیز با 47 درصد کاهش مواجه شده است. شهرداری تهران در بهار 1400 یعنی ایامی که با عدم قطعیت های سیاسی و مدیریتی به علت برگزاری انتخابات شورای شهر مواجه بود توانسته بود 1 هزار و 399 پروانه ساختمانی صادر کند اما در بهار سال 1401 که شهرداری در ثبات کامل مدیریتی بسر می برد و مساله عدم قطعیت مدیریت مطرح نبود تنها توانسته است 736 پروانه صادر کند.

این کارشناس اقتصاد و مالیه شهری با مقایسه میزان زمین عرضه شده توسط سازندگان متقاضی دریافت پروانه های ساختمانی در بهار سال1401 با سال قبل گفت: سازندگان در این مدت برای احداث ساختمان بالغ بر249 هزار مترمربع  زمین را وارد بازار ساخت و ساز کردند، در حالی که در بهار سال 1400 این رقم برابر با455 هزار متر مربع بود و ما شاهد آن هستیم که سازندگان 45 درصد زمین کمتری را برای ساخت و ساز نسبت به بهار سال قبل وارد بازار کرده اند، امری که نشان ازناکامی نسبی سیاست های مدیریت شهری دوره ششم برای جلب نظر سازندگان برای ورود به بازار دارد. مدیریت شهری دوره ششم در حالی از حمایت از وعده دولت در تامین و ساخت4 میلیون واحد مسکونی سخن می گوید که ما در عمل شاهد آن هستیم که در بهار سال 1401 و نتیجه سیاستگذاری های شورای ششم و تاکتیک های اجرایی و عملیاتی مدیریت شهری روند تولید واحد های مسکونی در شهر تهران نسبت به فصل بهار سال گذشته 46 درصد کاهش یافته است. در بهار 1400 که مدیریت شهری قرار نبوده همراه دولت در عمل به وعده هایش باشد ما شاهد آن هستیم که ساخت تعداد 11 هزار و 65 واحد در پروانه های ساختمانی صادره پیش بینی شده است و در بهار 1401 که مدیریت شهری می خواهد یار و همراه دولت در ساخت و ساز باشد به پیش بینی ساخت تعداد 5 هزار و 954 واحد در پروانه های صادر شده می رسیم.

معاون محاسبات و پایش عملکرد شورای پنجم در ادامه افزود: در بهار سال 1401 ما شاهد آن هستیم که شهرداری تهران در پروانه های صادره اجازه داده است 1 میلیون و 127 هزار و 223 متر مربع ساخت و ساز در زمین هایی به مساحت249 هزار و 364 متر مربع انجام شود که وقتی بررسی می کنیم می بینیم با لحاظ سطح اشغال مجاز و... شهرداری به طور میانگین اجازه بارگذاری و ساخت و ساز 452 درصدی را در مجموع پروانه های ساختمانی داده است،این در حالی است که در فصل بهار سال 1399 شهرداری تهران به طور میانگین در پروانه های ساختمانی اجازه بارگذاری و ساخت و ساز 339 درصدی را داده بود.

 شیخ رودی در ادامه با اشاره به ضوابط طرح تفصیلی در حوزه تراکم ساختمانی شهر تهران گفت: مطابق بند 2-7 بخش 7 ضوابط طرح تفصیلی شهر تهران که تراکم پایه مالی را برای کلیه پهنه های استفاده از اراضی شهری را معادل 120 درصد وسعت ملک طبق سند مالکیت دانسته است و مازاد بر آن را در حد تراکم مجاز ساختمانی بر اساس طرح تفصیلی اصطلاحا مازاد تراکم مجاز می نامند و اضافه براین تراکم را مازاد تراکم غیر منطبق بر طرح تفصیلی تشکیل می دهد که متناسب با پهنه ای که املاک در آن واقع شده است می توان میزان مازاد تراکم مجاز و غیر مجاز یک ملک را تعیین کرد.اگر همین ضوابط را ملاک محاسبه میزان مازاد تراکم اعم از مجاز و غیر مجاز عرضه شده توسط شهرداری تهران قرار دهیم می بینیم که در فصل بهار سال 1401 شهرداری تهران 827 هزار و 986 متر مربع مازاد تراکم به سازندگان عرضه کرده است که با توجه به عدم انتشار اطلاعات و افشای اطلاعات از سوی شهرداری و فقدان دسترسی شهروندان نمی توان گفت از این میزان مازاد تراکم چه مقدار مازاد تراکم مجاز در چارچوب طرح تفصیلی است و چه میزان مازاد تراکم غیر مجاز و تخلف از ضوابط طرح تفصیلی است. اما هر چه که هست شهرداری علاوه بر تراکم مالی یعنی 120 درصد پایه در بهار سال 1401 مقدار 332 درصد مازاد تراکم به صورت متوسط در سطح کلانشهر تهران عرضه کرده است که مطابق با گزارش درآمد، هزینه سه ماهه نخست سال 1401 که توسط خزانه دار شورا قرائت شد می توان گفت عرضه این مازاد تراکم وصول منابعی بالغ بر 1 هزار و 192 میلیارد تومان را به عنوان بخشی از نقدینگی پرداخت شده توسط مودیان بابت عوارض مازاد بر تراکم پایه را برای شهرداری به ارمغان داشته است.

معاون محاسبات و پایش عملکرد شورای پنجم با اشاره به وضعیت عرضه مازاد تراکم در سطح مناطق شهرداری تهران گفت: با بررسی اطلاعات مازاد تراکم عرضه شده در سطح مناطق شهرداری شاهد آن هستیم که در بهار 1401 در منطقه 7 تهران بر اساس پروانه های ساختمانی صادر شده اجازه بارگزاری 906 درصدی برای ساخت و سازی به مساحت 155 هزار و 28 متر مربع در مجموع زمین هایی به مساحت 17 هزار و 119 متر مربع داده شده است که بیشترین حجم بارگزاری و تراکم ساخت و ساز در فصل بهار 1401 را در میان مناطق شهرداری تهران از آن خود کرده است.

شیخ رودی با اشاره به سخنان رئیس شورای شهر تهران گفت: آنچه در بهار 1401 رخ داده است نه نتیجه سیاستگذاری شورای قبل است و نه دولت قبل،آنچه که رخ داده نتیجه سیاستگذاری شورای ششم است، این سیاه بهار ساخت و ساز در تهران سابقه نداشته است و حتی کرونا هم نتوانست این کار را با ساخت و ساز در تهران بکند ولی شورای پنجم با درک صحیح شرایط و استفاده از ابزار سیاست گذاری و مشوق های پرداخت و ... نگذاشت کرونا این بلا را بر سر ساخت و ساز بیاورد،چرا که به جای اتکا به تجربه راهکارهای مالی و رهنمودهای نهادهای مالی بین المللی مثل بانک جهانی و صندوق بین المللی پول را مورد توجه قرار داد.حالا و بر اساس گزارش مرکز آمار ایران نتایج سیاستگذاری شورای ششم در فصل بهار سال 1401 آشکار شده است بلاخره آقای چمران و اعضاء شورای ششم به جای متهم کردن دیگران و انداختن توپ به زمین شورای قبل و دولت قبل مسئولیت نتیجه سیاستگذاری هایی که با اتکاء به تجربه شان انجام شده را بپذیرند، به هر حال چه  مسئولیت پذیری کنند و نکنند این نتیجه عملکرد مدیریت شهری دوره ششم است و نمی توانند از زیر بار پذیرش مسئولیت شانه خالی کنند.

این کارشناس اقتصاد و مالیه شهری با بیان اینکه شاید برخی بخواهند با ساده اندیشی بگویند که فصل بهار حجم ساخت و ساز همیشه پایین است و این سیاه بهار ساخت و ساز نتیجه زمستان پر رونقی است که سال گذشته خزانه شهرداری را پر پول کرد، در پاسخ به این افراد باید گفت: بر خلاف تقسیم بندی های درصدی که برای درآمد شهرداری در فصول مختلف با تخیل ترسیم می شود، در فصل بهار ما به طور متوسط شاهد صدور 23 تا 25 درصد تعداد کل پروانه های ساختمانی یک سال را شاهد هستیم که این میزان برای فصل زمستان به بین 26 تا 28 درصد می رسد و با این توجیهات نمی توان سقوط آزاد ساخت و ساز در بهار را با وعده جبران در فصل دیگری لاپوشانی کرد.