در چند سال گذشته فرار و نشیب‌هاى بازار دلار که مى‌تواند با تاثیر مستقیم بر تغییرات قیمتى بازارهاى مالى همراه باشد، زبانزد سرمایه‌گذارانى شد که برای ورود سرمایه‌هاى خود به بازار مالى، در انتظار تعیین تکلیف هر چه سریعتر مسیر اصلى دلار و نیز ثبات قیمتى آن در اقتصاد کشور بودند.
در ادامه روند افزایشى قیمت دلار در سال‌های ١٤٠٠، اقدامات متعددى از سوى مسوولان براى کاهش نوسانات ایجاد شده در این بازار و نیز جلوگیرى از افزایش بی‌رویه قیمت این ارز در بازار به کار گرفته شد اما با این حال تصمیمات اتخاذ شده افاقه‌ای بر تغییر مسیر قیمت دلار نداشت و نرخ این ارز به کانال بیش از ٣٠ هزار تومان راه پیدا کرد.
ارزیابى روند قیمتى دلار در بازار سال گذشته نشان از آن داشت که نرخ دلار در سال ۱۴۰۰ در کانال قیمتی ۲۰ تا ۳۰ هزار تومان در نوسان بود؛ به گونه‌اى که حداقل نرخ دلار بازار آزاد در اردیبهشت سال گذشته حدود ۲۱ هزار تومان و بیشترین نرخ دلار نیز در آبان‌ماه نزدیک به ۳۰ هزار تومان رسید و پس از آن با در پیش گرفتن مسیر صعود به نرخ‌هاى غافلگیر کننده‌اى دست پیدا کرد.
جنگ اوکراین و روسیه؛ عاملی برای تغییرات لحظه‌ای قیمت دلار
جنگ اوکراین و روسیه در ماه‌هاى پایانى سال ١٤٠٠ بی تاثیر بر تغییرات لحظه‌ای قیمت دلار نبود و اکثر کارشناسان وجود چنین اتفاقى در جهان را جزو عاملی تاثیرگذار بر تغییرات قیمتى ارز و نیز ایجاد نوسانات کاذب بر قیمت دلار اعلام می‌کردند.
مذاکرات هسته‌ای؛ نقطه قوتی در تغییرات قیمتى ارز
بعد از تلاش‌های صورت گرفته برای کنترل قیمت ارز در بازارتحت تاثیر جنگ اوکراین و روسیه، در نخستین روزهای سال جاری بحث توافق در برجام و مذاکرات هسته‌اى بیش از گذشته رنگ واقعیت به خود گرفت و این موضوع در میان کارشناسان به عنوان نقطه قوتى براى تغییرات قیمتى ارز در نظر گرفته شد.
این وضعیت تا جایی پیش رفت که فعالان این بازار طى ماه‌هاى ابتدایى سال جارى ارائه پیش‌بینى دقیق از این بازار را منوط بر تعیین تکلیف جنگ اوکراین و روسیه، نتیجه مذاکرات برجام، کسرى بودجه و نیز حذف ارز ٤٢٠٠ تومانى اعلام کردند.
قیمت دلار به کمتر از ۲۰ هزار توماننمی‌رسد
با پر رنگ شدن رفت و آمدها براى مذاکرات هسته‌اى، اظهارات "جوزف بورل" مسئول سیاست خارجی و امور امنیتی اتحادیه اروپا و همچنین "حسین امیرعبداللهیان" وزیر امور خارجه کشورمان در نخستین روزهای نشست خبری نشان داد که برآیند گفت‌وگوهادر تهران مثبت است.
سرمایه‌گذاران دل نگران تاثیر نتیجه برجام بر بازار دلار بودند که در این زمینه "یوسف کاووسی، کارشناس مسایل اقتصادى در گفت و گویی درباره چشم‌انداز نرخ ارز با فرض حصول توافق گفت: در سناریوی حصول توافق، قیمت دلار نمی‌تواند به کمتر از ۲۰ هزار تومانبرسد.
وی اظهار داشت: ممکن است با اعلام خبر توافق و در اثر شرایط روانی بازار، نرخ‌های کمتر از ۲۰ هزار تومان را نیز برای مدت بسیار کوتاهی تجربه کنیم اما دلار ۲۰ هزار تومانی، حداقل نرخ در سناریوی حصول توافق است.
برجام؛ عاملی برای کاهش تقاضا در بازار دلار
به دنبال مطرح شدن چنین صحبت‌ها و پیش‌بینی‌هایی از سوی فعالان اقتصادی، نرخ دلار تحت تاثیر ارزیابی نتیجه مذاکرات برجام تا کانال 27 هزار تومان در نوسان بود که این امر زمینه‌ساز ترس سرمایه‌گذاران برای خرید این ارز در راستای سرمایه‌گذاری، هجوم به بازارها برای فروش ارزهای خود و نیز کاهش تقاضا در بازار شد.
در کنار مسایل مربوط به جنگ اوکراین و روسیه و مذاکرات هسته‌ای ، مساله حذف ارز 4200 تومانی از دیگر مسایلی بود که برخی با تصور تاثیرپذیری بازار ارز از این اتفاق نسبت به سرمایه‌گذاری در این بازار عقب‌نشینی کردند و در انتظار اجرای این اقدام و تاثیر آن بر بازار دلار بودند.
۲۰ فروردین ۹۷، مسوولان دولت وقت با هدف حمایت از قشر ضعیف جامعه و تثبیت قیمت کالاهای اساسی اقدام به تخصیص ارز 4200 تومانی برای واردات کالاها کردند اما برخی از کارشناسان با اعتراض گسترده خود نسبت به این اقدام رانت زا، خواستا حذف آن از اقتصاد کشور شدند.
در آن زمان قیمت دلار در بازار آزاد بین ۵ تا ۶ هزار تومان بود، در سال ۱۳۹۹ به ۱۵ هزار تومان رسید و در سال ۱۴۰۰ هم بین ۲۳ تا ۲۸ هزار تومان در نوسان بود، چنین آماری نشان‌دهنده آن است که به دلیل افزایش فاصله بین ارز ۴۲۰۰ تومانی و ارز آزاد تک‌نرخی شدن ارز به فعالیتی دشوار تبدیل شده که اجرای آن نیازمند مدت ها زمان است.
با گسترده شدن اعتراضات نسبت به استفاده از این ارز، دولت رییسی در نیمه اسفند سال1400 و در جریان بررسی لایحه بودجه در مجلستصمیم براصلاح این ارزو نیز حذف آن از اقتصاد کشور گرفت.
در ادامه این اقدام دولت سیزدهم و نیز اعتراضات دیگر کارشناسان مبنی بر ایجاد گرانی‌ها در بازارها، یک کارشناس اقتصادی بر این باور بود که حذف نرخ ترجیحی دلار، قیمت دلار در بازار آزاد را تغییر نخواهد داد زیرا منابع آن از طرف دولت تأمین می‌شده و تقاضای آن نیز از طرف دولت بوده است.
ضرب‌العجل بانک مرکزی برای تنظیم بازار ارز
در خرداد ماه 1401 و در ادامه تداوم نوسانات حاضر در بازار دلار، بانک مرکزی در راستای ایجاد تنظیم هر چه سریعتر در این بازار دست به کار شد و در بخشنامه ابلاغی به صرافی‌های مجاز اعلام کرد: «در راستای درخواست‌های صادرکنندگان و به منظور تنظیم و مدیریت بازار ارز و تسهیل برگشت ارز حاصل از صادرات به‌صورت اسکناس کلیه صرافی‌های مجاز معتبر می‌توانند نسبت به خرید ارز از صادرکنندگان به‌صورت اسکناس با نرخ توافقی اقدام و منابع تجهیز شده فوق را در سرفصل‌های مصارف ارزی خدماتی (موضوع ابلاغیه شماره ۳۰۱۳۰۵ مورخ ۱۴/۱۰/۱۴۰۰) و همچنین فروش ارز در سرفصل سایر (کد ۲۴) با احراز هویت متقاضی به فروش رسانند. بدیهی است شرکت‌های صرافی مکلف‌اند عملیات خریدوفروش فوق را حسب مقررات ابلاغی در سامانه نظارت ارز سنا هم‌زمان با انجام معاملات ثبت کنند.»
به دنبال این اقدام به موقع بانک مرکزی، منحنی صعودی دلار تغییر مسیر داد و با کاهش همراه شد و همچنین افزایش عرضه حجم قابل توجهی از ارز صادرکنندگان منجر به افت قیمت نرخ دلار در بازار شد.
به گزارش جدیدپرس، با توجه به تاثیرگذاری عوامل مختلف بر بازار ارز و نیز تعیین مسیر اصلی قیمت دلار، اکنون مذاکرات برجام بیش از هر اتفاق دیگری روند این بازار را تحت تاثیر خود قرار داده است و سرمایه گذاران را بر سر دو راهی سرمایه گذاری در این بازار و نیز زمان ورود سرمایه هایشان به این بازار قرار داده است.
پیشنهاد سردبیر
پربازدیدترین ها
آخرین اخبار