مذاکرات رفع تحریم‌ها در دوحه که میان نمایندگان ایران، آمریکا و با تسهیل‌گری اتحادیه اروپا جریان دارد، آخرین فرصت ایالات متحده برای برداشتن گام‌های معتبر و ضروری در راستای حفظ توافقی است که اجرای آن بواسطه اقدامات یکجانبه و غیرقانونی کاخ سفید مختل شده است.
گفت‌وگوها با حضور «علی باقری کنی» مذاکره کننده ارشد ایران، «انریکه مورا» معاون دبیرکل سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا و «رابرت مالی» نماینده ویژه آمریکا در امور ایران از دیروز سه‌شنبه در پایتخت قطر آغاز شده است.
نمایندگان ایران و آمریکا به صورت غیرمستقیم مذاکره و پیام‌ها میان دو طرف از طریق نماینده اتحادیه اروپا تبادل می‌شود. روز گذشته علی باقری با انریکه مورا دیدار کرد و طبق برنامه اعلام شده گفت‌وگوها در این قالب ادامه دارد.
گفته می‌شود که مذاکرات دوحه در فضایی حرفه‌ای و جدی دنبال شده و تبادل پیشنهادات و دیدگاه‌ها ادامه دارد.
هشت دور مذاکرات فشرده میان میان نمایندگان ایران و گروه ۱+۴ در وین، اسفند ماه گذشته به مرحله‌ای رسید که اکنون موفقیت و یا شکست گفت‌وگوها صرفا به تصمیمات سیاسی آمریکا به عنوان مقصر وضع موجود بستگی دارد. اگر واشنگتن تصمیمات لازمی را که به آن آگاه است اتخاذ کند می‌توان چند موضوع باقی‌مانده را حل کرد و ظرف چند روز به توافق نهایی رسید.
رسانه‌های غربی در ادامه بازی مقصر نمایی اصرار دارند که ایران را عامل تعلل در رسیدن به توافق نهایی و شکست احتمالی مذاکرات نشان دهند. این درحالیست که خواسته های جمهوری اسلامی ایران با رویکردی واقع‌گرایانه منطبق با ملزومات توافق سال ۹۴ و در تناسب با تجریبات بدست آمده از عملکرد طرف‌های غربی تنظیم شده است.
از این منظر اعمال فشار رسانه‌ای یا تلاش برای استفاده از اهرم زمان اصول و دستورالعمل‌های مذاکراتی ایران را تغییر نخواهد داد و جمهوری اسلامی ایران بر اساس همین دستورالعمل‌ها پیشنهادهای خود را مطرح کرده است.
اما دولت جو بایدن که در اظهارنظرهای عمومی از تمایل برای بازگشت به برجام سخن می‌راند، تمایل چندانی به استفاده از سرمایه سیاسی خود در برابر مخالفان برجام در کنگره ندارد و این بلاتکلیفی، مشارکت کنندگان در مذاکرات وین را که خواهان جمع‌بندی سریع‌تر گفت‌وگوها هستند معطل کرده است.
شورای روابط خارجی اروپا اخیرا در گزارشی پیرامون موانع ازسرگیری اجرای برجام، به فقدان انگیزه جو بایدن برای مقابله با یک جنگ سیاسی پرهزینه داخلی بر سر توافق هسته ای اشاره کرد و نوشت: تردید او (بایدن) که احتمالاً با نزدیک شدن به انتخابات میان دوره ای آمریکا در ماه آذر افزایش خواهد یافت، بسیاری از رهبران اروپایی را نگران کرده است که او خود نمی داند چه می کند و فقط به مشکلات می افزاید.
در این گزارش می‌خوانیم: مقامات ایران اعتماد چندانی به دوام توافق هسته ای احیا شده ندارند، زیرا آنها - پس از تجربه برخورد دونالد ترامپ – بر این باروند که هیچ یک از دولت های آمریکا نمی توانند جانشین خود را وادار به پایبندی به توافق کند.
گزارش یادشده می‌افزاید: در تهران این احساس رو به رشد وجود دارد که دموکرات‌ها برای حفظ کاخ سفید برای دور دوم ریاست جمهوری از آنچه تصور می شود، ضعیف‌تر هستند - و این چشم‌انداز را تقویت می کند که هر گونه منافعی که ایران تحت یک توافق جدید به دست می‌آورد تا دو سال دیگر از بین خواهد رفت. آنها از این بیم دارند که به محض دستیابی به توافق، دولت جدید آمریکا تهدید کند که تحریم ها را مجدداً علیه ایران اعمال خواهد کرد؛ مگر اینکه فوراً وارد مذاکرات دیگری درباره توافق هسته ای تمدید شود.
جوسپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا که هماهنگی برجام را برعهده دارد، معتقد است که تهران و واشنگتن برای از سرگیری اجرای برجام حسن نیت دارند «اما هنوز نمی دانم که آیا هر دو قادر خواهند بود بر مشکلات سیاسی خود غلبه کنند یا خیر، زیرا اکنون ما از مشکلات سیاسی صحبت می‌کنیم»
وی در اظهاراتی به خبرنگاران گفت که پیش‌نویس توافق وین در ابعاد اقتصادی و هسته‌ای حاصل شده «اما در نهایت، این ملاحظات سیاسی از سوی هر دو طرف است که من نمی‌توانم پیش بینی کنم چه زمانی و چگونه بر آنها غلبه خواهند کرد.»
گفته می‌شود که ایالات متحده از طرق مختلف پیام‌هایی را برای مقامات ایران ارسال می‌کند که برای توافق نهایی در وین آمادگی دارد؛ اما در عمل گام‌های معتبر و اعتماد سازی را که نشان دهنده تمایل واقعی این کشور باشد برنداشته است.
حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان در این باره گفت: علیرغم اینکه آقای بایدن از طریق طرف‌های مختلف پیام های مختلفی را برای جمهوری اسلامی ایران ارسال کرده و تاکید می‌کند که من اراده جدی دارم برای اینکه به توافق برسیم، اما ما هنوز در عمل چیزی جز رفتارهای مبتنی بر فشار حداکثری دوره ترامپ در آمریکا را شاهد نیستیم. علیرغم اینکه لسان و زبان آقای بایدن متفاوت است اما باید در این مرحله گفت و گو ها ببینیم که چه مقدار از ادعاهای آمریکایی‌ها نسبت به داشتن نیت و اراده جدی واقعی است.
وی افزود که ایران برای رسیدن به توافق نهایی جدی است اما از خطوط قرمز که در سطح سیاست‌گذاری و تصمیم‌گیری کشور مبتنی بر تامین حداکثری منافع ملی کشور ترسیم شده عبور نخواهد کرد. وزیر امور خارجه تصریح کرد که اگر طرف آمریکایی نیت جدید داشته باشد و واقع‌بینانه عمل کند، توافق در این مرحله و در این دور از مذاکرات در دسترس است.
از این منظر می‌توان ادعا کرد که اگر ایالات متحده در مذاکرات دوحه الزامات شکل‌گیری توافق قابل اتکاء و پایدار را بپذیرد امکان رسیدن به نقطه پایان وجود دارد. ایالات متحده نمی‌تواند انتظار داشته باشد که جمهوری اسلامی ایران توافقی را امضاء کند که منجر به اجرای ناقص برجام خواهد شد. آنچه که برای تهران اهمیت دارد، انتفاع اقتصادی از توافق هسته‌ای است و هر آنچه که به نفع ایران از توافق را تحت شعاع قرار بدهد، از منظر تهران غیرقابل قبول خواهد بود.
پیشنهاد سردبیر
پربازدیدترین ها
آخرین اخبار