وانگ چوانفو، میلیاردر چینی و مدیرعامل شرکت بیوایدی از اینکه سرمایهگذاران شرکت را کمی دچار دردسر کند آنقدرها هراس ندارد و حتی از آن لذت هم میبرد. بیست سال پیش، وانگ برنامه تجاریاش برای گروه بیوایدی را ریخت: او میخواست یک شرکت خودروساز ورشکسته را بخرد و آن را متحول کند. اما این شرکت درواقع یک شرکت عادی نبود چون تلاش کرده بود در کنار خودروسازی، دستی در موشکساختن هم داشته باشد.
منطق وانگ برای چنین تصمیمی از این قرار بود: موتورهای احتراق داخلی بنزینی خودروهای شرکت را کنار بگذارد و به جایشان باتری به کار ببرد. برای سهامداران بیوایدی که تصور میکردند در یک شرکت باتری موبایلساز سرمایهگذاری کردهاند، استراتژی وانگ واقعا عجیب و دیوانهوار به نظر میرسید.
اما شش سال بعد، وانگ توانست همه چیز را واقعا به شکل دیوانهواری تغییر بدهد: او توجه شرکت برکشایر هتوی متعلق به وارن بافِت را جلب کرد و بافت ۲۳۲ میلیون دلار در شرکت بیوایدی سرمایه گذاشت. بافت درواقع روی ایده وانگ قمار کرد و امسال بالاخره برنامه آن به ثمر نشست: شرکت بیوایدی توانست در زمینه تولید خودروهایی که با باتری کار میکنند حتی از تسلا هم جلو بزند.
آمار مربوط به فروش نیم سال اول ۲۰۲۲ نشان میدهد شرکت بیوایدی (که حروف اختصاری به معنای «رویاهایت را بساز» است) توانسته خودروهای باتریخور بیشتری نسبت به تسلا بفروشد. این موفقیت در شرایطی حاصل شده که در چین محدودیتهای کرونایی زیادی اعمال میشد و حتی کارخانه تسلا در شانگهای به دلیل قرنطینه این شهر از کار بازمانده بود و اختلالهای زیادی در تولید در چین مشاهده میشد. در هر حال، شرکت بیدیوای موفق شد در فاصله زمانی مذکور بیش از ۶۴۱ هزار دستگاه خودروی برقی بفروشد و این در حالی است که تسلا در این مدت زمانی ۵۶۴ هزار دستگاه خودروی برقی فروخت. همچنین سرعت افزایش فروش خودروهای بیوایدی در قیاس با تسلا بسیار بالاتر است.
تقریبا نیمی از خودروهایی که در حال حاضر توسط بیوایدی به فروش میرسند هیبریدی شارژشونده هستند؛ آنچه که چین اسمش را خودروهای انرژی نو گذاشته و در کنار خودروهای کاملا باتریخور و مدلهای هیدروژنی قرار میگیرند.
وانگ از یک طرف ایلان ماسک و تسلا را از تخت حکمرانی پایین کشید و از سوی دیگر هم کاری را به سرانجام رساند که از شرکتهایی مثل جنرال موتورز، فورد و فولکس واگن برنیامده بود.
تو لی مدیر اجرایی شرکت مشاوره سینو اتو در پکن در این خصوص میگوید: «ایلان ماسک عملا وانگ را دست کم گرفت. اما تردیدی نیست که او اهداف جاهطلبانه زیادی دارد.»
موفقیت شرکت بیوایدی باعث شد این شرکتِ مستقر در شنژن که در خارج از چین شهرت زیادی نداشت در صدر اخبار مورد توجه خودروسازان قرار بگیرد. خودروسازان جهان همگی در میان نبردی برای بقا قرار دارند که خودروهای برقی و خودران در آن نقش زیادی ایفا میکنند.
وانگ سال گذشته در رده بیست و دومین فرد ثروتمند چین قرار گرفت و ثروتش بالغ بر ۲۵ میلیارد دلار میشود. او حالا در قلب رقابت شدید و فزایندهای میان چین، آمریکا و اروپا بر سر دستیابی به منابع، کنترل زنجیرههای تامین و دسترسی به اطلاعات مصرفکنندگان قرار دارد. اینها مواردی هستند که آینده صنعت خودرو را شکل خواهند داد.
وانگ ۵۶ ساله است و تاکنون به خوبی خودش را با سیاستهای درازمدت دولت چین و شی جینپینگ رئیس جمهور این کشور نیز تطبیق داده است. این در شرایطی است که گاهی در چین وضعیت پیشبینینشدهای در فضای کسبوکار رخ میدهد.
براساس اطلاعاتی که درباره گذشته وانگ موجود است میدانیم که او در خانواده ثروتمندی به دنیا نیامده بوده و در شهر کوچکی به نام وووی در استان آنهویی در شرق چین متولد شده است. او شاگرد زرنگی بوده و بعد از فارغالتحصیلی توانسته در انستیتو تحقیقاتی برای فلزات غیرآهنی در پکن شغلی پیدا کند. او در این دوران در پکن به این نتیجه رسید که صنعت نوپای خودروسازی چین باید حتما خودروهای باتریخور بسازد و با صنعت خودروی ژاپن وارد رقابت شود.
وانگ در اواسط دهه ۱۹۹۰ به این نتیجه رسید که در پکن نمیتواند پیشرفت زیادی بکند و به شنژن در جنوب چین منتقل شد که داشت به یک مرکز تولیدی جهانی و بزرگ تبدیل میشد. در کارخانههای بزرگ این شهر، نیروی کار ارزان یافت میشد که میتوانست رقابت خوبی را با تولیدکنندگان در ژاپن، کره جنوبی و تایوان شکل بدهد.
وانگ آدم ایدهداری بود اما در نهایت دو دهه از کارش را به سیاق سایر صاحبان موفق کسب و کار در چین صرف این کرد که محصولات آمریکایی و ژاپنی را به خوبی تجزیه و بررسی کند و بهترین راهها را برای توسعه تکنولوژیهای مشابه آنها به دست بیاورد.
وانگ و تیم او در جریان یک کنفرانس در سال ۲۰۱۸ به این نکته اشاره کردند که شرکت بیوایدی در دوران زیادی از کار خود مشغول ساخت باتری و قطعات دیگر برای شرکتهای مهمی مثل زیمنس، نوکیا و موتورلا بود و در آن زمان درسهای زیادی در بخش تولید نصیبش شد. مثلا اینکه علاوه بر باتری به خود منابع و معادن لیتیوم و نیکل هم توجه نشان دهد.
امروزه نحوه کار شرکت بیوایدی را میتوان ادغام عمودی توصیف کرد: یعنی کنترل زنجیره تامین از مواد معدنی تا چیپهای کامپیوتری که در وسایل نقلیه به کار میروند. این روش حالا در صنعت خودروسازی به عنوان روشی درجهیک شناخته میشود.
بسیاری از خودروسازان رقیب بیوایدی سالهاست که بر اثر معضلات لجستیکی و کمبود قطعات مهم دچار دردسر هستند. اما بیوایدی توانسته قطعات خودروی خودش را بسازد و حتی باتریهایش را به شرکتهای رقیب از جمله تسلا نیز بفروشد.
بسیاری از میلیاردرهای چینی عملا امپراتوریهای بیزینسی خود را با امتیازات دولتی مثل توسعه زیرساختها پیش بردند که احتیاج به مناسبات سیاسی و نیز وامگیریهای گسترده داشت. وانگ نیز از این قاعده مستثنی نبوده است. از سال ۲۰۱۲ که شی جینپینگ قدرت را در چین به دست گرفت، این کشور تلاشهایش را برای کاهش وابستگی به واردات اساسی از جمله نفت و قطعات کامپیوتری افزایش داده است. شی همچنین توسعه تکنولوژیهای سبز را به عنوان اولویت ملی مطرح کرد و این مسئله از لحاظ امنیتی نیز روی چین تاثیرگذار بوده است.
الکس پایت مدیرعامل گروه سرسیوس که شرکت مشاوره در حوزه ریسک سیاسی چین است در این خصوص میگوید: «ارزیابی ما این است که وانگ ارتباط خوبی با دولت شی دارد چون در زمینه صنایع چین سرمایهگذاریهای مهمی کرده است و به خصوص در بخش تکنولوژیهای پیشرفته نقش مهمی داشته است. حالا با افزایش تنشهای ژئوپلیتیک در اطراف چین، تمام این کارها اهمیت بیشتری پیدا خواهند کرد.»
اهمیت وانگ در برنامههای بلندپروازانه دولت چین از این هم نشئت گرفته که شرکت بیوایدی توانسته بعد از شرکت CATL به دومین تولیدکننده بزرگ باتری خودروهای برقی چین تبدیل شود. بر اساس اطلاعات منتشرشده توسط شرکت برنستاین، اینطور به نظر میرسد که شرکت بیوایدی یکی از ارزانترین تولیدکنندگان باتری خودروهای برقی است.
جالب اینجاست که وانگ در داخل شرکت طرفداران زیادی دارد و او را به خاطر اخلاق کاریاش تحسین میکنند. وانگ از جمله افرادی است که به برقراری تعادل میان زندگی و کار اعتقاد ندارد و درواقع به نسلی از صاحبان کسب و کار در چین تعلق دارد که کار را همه چیز در زندگی میدانند. شرکت بیوایدی در سالهای اخیر آن قدر موفق ظاهر شده که در تیم اصلی آن چندین میلیاردر دیده میشود. آنها اکثرا افرادی هستند که از زمان تاسیس شرکت در سال ۱۹۹۵ اینجا بودهاند. خود وانگ در آن زمان ۲۹ سال داشت.
با وجود آنکه وانگ و شرکت بیوایدی موفق شدهاند تا اینجا در سال جاری میلادی خودروهای بیشتری را در قیاس با شرکت تسلا بفروشند، اما نباید فراموش کرد که هنوز آزمونهای زیادی پیش روی بیوایدی قرار دارد؛ به خصوص با توجه به اینکه خودروسازان چینی از جمله همین شرکت به شدت در تلاشاند تا بازارهای خارجی را نیز در اختیار خود بگیرند.
فروش خودروهای بیوایدی بیشتر شامل مدلهای کمهزینهای میشده که در بازار داخلی چین فروش داشتند. حالا از آنجا که آمریکا به دنبال اعمال تحریم روی شرکتهای چینی است و از غلبه تکنولوژیک آنها در سطح جهان هراس پیدا کرده است، به نظر میرسد چالشهای پیش روی شرکتی مثل بیوایدی هم بیشتر شده باشد.
برخی صاحبنظران غربی معتقدند وانگ به اندازه کافی برای مقابله با چنین چالشهای جهانی کاریزماتیک نیست. مایکل دان یکی از روسای سابق جنرال موتورز درباره او گفته: «وانگ از آن تیپ آدمهای ساکت و نابغههایی است که زیاد تحت تاثیر قرارت نمیدهند. اگر در خیابان از کنارشان رد شوید توجهتان را جلب نمیکنند. این چیز خوبی نیست.» چنین صاحبنظرانی معتقدند در شرایطی که آمریکا به دنبال وصلکردن ارتش چین به برخی صنایع این کشور و اعمال تحریم بر این صنایع به همین بهانه است، چهرههایی مثل وانگ باید جور دیگری رفتار کنند.
به هر حال نباید فراموش کرد که سهام شرکت بیوایدی از اول سال جاری میلادی به میزان ۲۵ درصد افزایش یافته و این در حالی است که سهام تسلا در نیویورک در همین زمان ۴۲ درصد کاهش را تجربه کرده است. این خودش نشاندهنده احتمالیِ مسیری است که خودروسازان چینی و آمریکایی پیش رو دارند و بنابراین باید به چینیها و شرکت بیوایدی حق داد که نسبت به آینده خوشبین باشند.